Viêm Gan B Mãn Tính: Triệu Chứng, Chẩn Đoán và Điều Trị

Các triệu chứng của viêm gan B mãn tính khác nhau tùy thuộc vào mức độ tổn thương gan tiềm ẩn.

Nhiều bệnh nhân, đặc biệt là trẻ em, không có triệu chứng. Tuy nhiên, tình trạng khó chịu, chán ăn và mệt mỏi là phổ biến, đôi khi kèm theo sốt nhẹ và khó chịu vùng bụng trên không đặc hiệu. Vàng da thường không có.

Thông thường, những phát hiện đầu tiên là

• Các dấu hiệu của bệnh gan mãn tính hoặc xơ gan (ví dụ, lách to, nốt ruồi, ban đỏ lòng bàn tay)
• Các biến chứng của xơ gan (ví dụ, tăng áp lực tĩnh mạch cửa, cổ trướng, bệnh não)
• Các biểu hiện ngoài gan có thể bao gồm viêm nút quanh động mạch và bệnh cầu thận.

• Xét nghiệm huyết thanh học
• Sinh thiết gan

Chẩn đoán viêm gan B mãn tính được nghi ngờ ở những bệnh nhân có bất kỳ điều nào sau đây:

• Triệu chứng và dấu hiệu gợi ý
• Tình cờ ghi nhận sự gia tăng nồng độ aminotransferase
• Viêm gan cấp tính được chẩn đoán trước đó

Chẩn đoán được xác nhận bằng cách tìm kháng nguyên bề mặt viêm gan B (HBsAg) dương tính và kháng thể IgG kháng lõi viêm gan B (IgG anti-HBc) và IgM anti-HBc âm tính (xem Bảng: Huyết thanh viêm gan B) và bằng cách đo DNA của vi-rút viêm gan B (định lượng HBV- ADN).

Nếu viêm gan B mãn tính được xác nhận, xét nghiệm kháng nguyên e của viêm gan B (HBeAg) và kháng thể kháng kháng nguyên e của viêm gan B (anti-HBe) thường được thực hiện để giúp xác định tiên lượng và hướng dẫn điều trị bằng thuốc kháng vi-rút. Nếu tình trạng nhiễm HBV nghiêm trọng được xác định bằng huyết thanh học hoặc nếu bệnh nhân thuộc nhóm dân số có nguy cơ đã biết (ví dụ: những người nhiễm HIV, người tiêm chích ma túy, nam quan hệ tình dục đồng giới hoặc người nhập cư từ các vùng có dịch lưu hành cao, và có thể là những người HBsAg dương tính với HBV DNA thấp nhưng mức ALT cao), đo kháng thể kháng vi-rút viêm gan D (anti-HDV).

Các xét nghiệm định lượng HBV-DNA (tải lượng virus) cũng được sử dụng trước và trong khi điều trị để đánh giá đáp ứng.

Xem thêm hai 2 bài viết sau để biết chi tiết hơn về xét nghiệm viêm gan B:

• Xét nghiệm viêm gan b bao nhiêu tiền
• Cách đọc kết quả định lượng virus viêm gan B

Đánh giá xơ hóa không xâm lấn được thực hiện để đánh giá mức độ xơ hóa sau khi chẩn đoán viêm gan B mãn tính.

Sinh thiết đôi khi được thực hiện để đánh giá mức độ tổn thương gan và loại trừ các nguyên nhân khác gây bệnh gan. Sinh thiết gan hữu ích nhất trong những trường hợp không đáp ứng các hướng dẫn điều trị rõ ràng (xem thêm hướng dẫn thực hành của Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh gan Hoa Kỳ Cập nhật về Phòng ngừa, Chẩn đoán và Điều trị Viêm gan B mãn tính: Hướng dẫn về Viêm gan B của AASLD 2018) .

Các xét nghiệm chức năng gan khác

Cần xét nghiệm gan nếu trước đó chưa làm; chúng bao gồm alanine aminotransferase huyết thanh (ALT), aspartate aminotransferase (AST) và phosphatase kiềm.

Các xét nghiệm khác nên được thực hiện để đánh giá chức năng gan và mức độ nghiêm trọng của bệnh; chúng bao gồm Albumin huyết thanh, bilirubin, số lượng tiểu cầu và thời gian prothrombin/tỷ lệ chuẩn hóa quốc tế (PT/INR).

Bệnh nhân cũng nên được kiểm tra nhiễm HIV và viêm gan C vì sự lây truyền của các bệnh nhiễm trùng này là tương tự nhau.

Nếu các triệu chứng hoặc dấu hiệu của bệnh huyết sắc tố phát triển trong viêm gan mãn tính, nên đo nồng độ huyết sắc tố và yếu tố dạng thấp; mức độ cao của yếu tố dạng thấp và mức độ thấp của bổ thể gợi ý bệnh huyết sắc tố.

Sàng lọc các biến chứng

Bệnh nhân nhiễm HBV mạn tính nên được sàng lọc ung thư biểu mô tế bào gan 6 tháng một lần bằng siêu âm và định lượng alpha-fetoprotein huyết thanh, mặc dù hiệu quả chi phí của phương pháp này, đặc biệt là định lượng alpha-fetoprotein, vẫn còn đang tranh cãi. 

Điều trị bằng thuốc kháng vi-rút được chỉ định cho những bệnh nhân bị viêm gan B mãn tính và có một hoặc nhiều điều sau đây:

• Nồng độ aminotransferase tăng cao
• Tải lượng virus HBV tăng cao
• Bằng chứng lâm sàng hoặc sinh thiết của bệnh tiến triển

Mục tiêu là loại bỏ HBV-DNA (1). Việc điều trị đôi khi có thể làm mất kháng nguyên e của viêm gan B (HBeAg), hoặc thậm chí hiếm gặp hơn là mất kháng nguyên bề mặt viêm gan B (HBsAg). Tuy nhiên, phần lớn bệnh nhân điều trị viêm gan B mãn tính phải điều trị vô thời hạn. Những loại thuốc này không thể chữa khỏi bệnh.

Ngừng điều trị sớm có thể dẫn đến tái phát, có thể nghiêm trọng. Tuy nhiên, có thể ngừng điều trị nếu xảy ra một trong các trường hợp sau:

• HBeAg chuyển thành kháng thể kháng HBeAg (anti-HBe).
• Xét nghiệm HBsAg trở nên âm tính.

Nhiều loại thuốc kháng vi-rút có tác dụng chống viêm gan B, nhưng chỉ có bốn loại hiện được khuyên dùng: entecavir, tenofovir disoproxil fumarate, Tenofovir alafenamide và pegylated interferon-alfa (peginterferon alfa): Adefovir, interferon alfa, lamivudine và telbivudine đã được sử dụng nhưng không hiệu quả. còn được khuyến cáo là phương pháp điều trị đầu tay vì tăng nguy cơ tác dụng phụ và phát triển kháng thuốc.

Điều trị đầu tiên thường làm với một trong những điều sau đây:

Một loại thuốc kháng vi-rút đường uống, chẳng hạn như Entecavir (một chất tương tự nucleoside) hoặc tenofovir (một chất tương tự nucleotide) interferon alfa pegylat hóa.

Thuốc uống kháng vi-rút có ít tác dụng phụ và có thể dùng cho bệnh nhân mắc bệnh gan mất bù. Nhiễm axit lactic là một tác dụng phụ tiềm ẩn và nên kiểm tra nồng độ axit lactic nếu có lo ngại về mặt lâm sàng. Liệu pháp phối hợp không tỏ ra ưu việt hơn đơn trị liệu. Bệnh nhân nên được xét nghiệm HIV trước khi bắt đầu điều trị.

Nếu HBsAg trở nên không thể phát hiện được và xảy ra chuyển đổi huyết thanh HBeAg ở những bệnh nhân nhiễm HBV mạn tính có HBeAg dương tính, những bệnh nhân này có thể ngừng thuốc kháng vi-rút. Bệnh nhân nhiễm HBV mạn tính có HBeAg âm tính hầu như luôn cần dùng thuốc kháng vi-rút vô thời hạn để duy trì sự ức chế vi-rút; họ đã phát triển các kháng thể đối với HBeAg, và do đó, tiêu chí cụ thể duy nhất để ngừng điều trị HBV là HBsAg trở nên không thể phát hiện được.

Các thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế chẩn đoán y khoa. Nếu bạn có những vấn đề về sức khỏe cần được tư vấn, liên hệ đội ngũ Bác sĩ của chúng tôi thông qua HOTLINE hoặc ứng dụng MEDIGO. 

Trải nghiệm ngay các tiện ích trên ứng dụng chăm sóc sức khỏe từ xa MEDIGO. Tải App TẠI ĐÂY.