Vitamin K2: Nguồn gốc, chức năng và lợi ích đối với sức khỏe của vitamin K2

Vitamin K2 chủ yếu được tìm thấy trong các sản phẩm động vật và thực phẩm lên men. Một số nguồn vitamin K2 phổ biến trong chế độ ăn uống bao gồm:

Natto: Món đậu nành lên men truyền thống của Nhật Bản có hàm lượng vitamin K2 đặc biệt cao, cụ thể là menaquinone-7 (MK-7).

Các sản phẩm từ sữa lên men: Phô mai, đặc biệt là các loại cứng và lâu năm, và một số loại sữa chua có chứa một lượng đáng kể vitamin K2.

Sản phẩm từ động vật: Bơ, lòng đỏ trứng và nội tạng động vật như gan, là những nguồn cung cấp vitamin K2 dồi dào.

Rau lên men: Dưa cải bắp, kim chi và các loại rau lên men khác có thể chứa một lượng nhỏ vitamin K2, tùy thuộc vào quá trình lên men.

Điều quan trọng cần lưu ý là dạng và lượng vitamin K2 cụ thể trong những thực phẩm này có thể khác nhau tùy thuộc vào các yếu tố như quá trình lên men, chế độ ăn của động vật và phương pháp chế biến thực phẩm.

Vitamin K2 có một số chức năng quan trọng trong cơ thể:

Đông máu: Tương tự như vitamin K1, vitamin K2 rất cần thiết cho việc kích hoạt các yếu tố đông máu trong máu, cần thiết cho quá trình đông máu bình thường và ngăn ngừa xuất huyết.

Sức khỏe của xương: Vitamin K2 kích hoạt một loại protein có tên là osteocalcin, giúp liên kết canxi với chất nền của xương, do đó giúp xương chắc khỏe và giảm nguy cơ loãng xương.

Sức khỏe tim mạch: Vitamin K2 kích hoạt một loại protein khác gọi là matrix Gla protein (MGP), giúp ức chế quá trình vôi hóa mạch máu và duy trì tính đàn hồi, nhờ đó làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Sản xuất năng lượng tế bào: Một số dạng vitamin K2, chẳng hạn như menaquinone-4 (MK-4), đã được phát hiện là có vai trò trong chức năng ty thể và sản xuất năng lượng.

Một số nghiên cứu đã nhấn mạnh những lợi ích sức khỏe tiềm năng của vitamin K2:

Sức khỏe của xương: Nghiên cứu cho thấy rằng việc bổ sung vitamin K2 có thể cải thiện mật độ khoáng của xương và giảm nguy cơ gãy xương, đặc biệt là ở phụ nữ sau mãn kinh, những người có nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao hơn.

Sức khỏe tim mạch: Các nghiên cứu quan sát đã tìm thấy mối liên quan giữa lượng vitamin K2 cao hơn và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành, vôi hóa động mạch và vôi hóa van động mạch chủ. Vẫn cần các thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát để xác nhận những phát hiện này.

Phòng chống ung thư: Một số nghiên cứu cho rằng lượng vitamin K2 hấp thụ cao hơn có thể làm giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư, chẳng hạn như ung thư tuyến tiền liệt và ung thư gan. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu hơn để thiết lập mối quan hệ nhân quả.

Sức khỏe nhận thức: Các nghiên cứu sơ bộ đã gợi ý rằng vitamin K2 có thể đóng một vai trò trong sức khỏe nhận thức bằng cách hỗ trợ chức năng thần kinh và giảm viêm thần kinh. Nghiên cứu sâu hơn là cần thiết để xác nhận những phát hiện này.

Không có lượng khuyến cáo cụ thể hàng ngày (Recommended Daily Intake – RDI) cho vitamin K2. RDI đối với vitamin K nói chung (cả K1 và K2) là 90 microgam đối với phụ nữ trưởng thành và 120 microgam đối với nam giới trưởng thành. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng lượng vitamin K2 hấp thụ cao hơn có thể cần thiết để có sức khỏe tối ưu, đặc biệt là sức khỏe của xương và tim mạch.

Thiếu vitamin K2 tương đối hiếm nhưng có thể dẫn đến rối loạn đông máu, tăng nguy cơ chảy máu và yếu xương. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ thiếu vitamin K2, bao gồm:

Chế độ ăn uống kém: Chế độ ăn ít thực phẩm giàu vitamin K2 như thực phẩm lên men và các sản phẩm từ động vật, có thể gây ra tình trạng thiếu hụt.

Kém hấp thu: Các tình trạng làm giảm khả năng hấp thụ các vitamin tan trong chất béo như bệnh celiac, bệnh viêm ruột và xơ nang, có thể dẫn đến thiếu vitamin K2.

Tương tác thuốc: Một số loại thuốc như sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian dài, có thể cản trở quá trình sản xuất vitamin K2 của vi khuẩn đường ruột và dẫn đến thiếu hụt.

Tuổi tác: Người lớn tuổi có thể có nguy cơ thiếu vitamin K2 cao hơn do giảm hấp thu ở ruột, giảm sản xuất vi khuẩn đường ruột và ăn ít hơn.

Vitamin K2 được coi là an toàn, không có độc tính hoặc tác dụng phụ nào được biết đến khi dùng nhiều. Vì nó là một loại vitamin tan trong chất béo nên lượng dư thừa có thể tích tụ trong cơ thể, nhưng không giống như các vitamin tan trong chất béo khác (chẳng hạn như vitamin A và D), không có bằng chứng nào cho thấy rằng lượng vitamin K2 hấp thụ cao gây ra bất kỳ rủi ro nào cho sức khỏe.

Vitamin K2 có thể tương tác với một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc chống đông máu warfarin, được sử dụng để làm loãng máu và ngăn ngừa cục máu đông. Vì vitamin K2 có liên quan đến quá trình đông máu nên lượng hấp thụ cao có thể chống lại tác dụng của các loại thuốc này và làm tăng nguy cơ đông máu. Tư vấn bác sĩ trước khi tăng hàm lượng vitamin K2 hoặc sử dụng thực phẩm bổ sung vitamin K2 đối với người đang dùng thuốc chống đông máu.

Các thực phẩm bảo vệ sức khỏe bổ sung vitamin K2 có sẵn ở nhiều dạng khác nhau như viên nang, viên nén và dạng nhỏ giọt. Các dạng vitamin K2 phổ biến nhất được tìm thấy trong thực phẩm chức năng là menaquinone-4 (MK-4) và menaquinone-7 (MK-7). MK-4 có thời gian bán hủy ngắn hơn và được chuyển hóa nhanh chóng trong cơ thể, trong khi MK-7 có thời gian bán hủy dài hơn và tồn tại trong cơ thể lâu hơn, điều này có thể dẫn đến nồng độ trong máu ổn định hơn và có khả năng mang lại lợi ích sức khỏe tốt hơn.

Khi chọn sản phẩm bổ sung vitamin K2, hãy cân nhắc những điều sau:

Hình thức: Lựa chọn một sản phẩm chứa dạng vitamin K2 có sinh khả dụng hơn là MK-7.

Liều lượng: Tuân theo liều lượng khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ để được tư vấn cá nhân về liều lượng thích hợp.

Chất lượng: Chọn nhãn hiệu do nhà sản xuất có uy tín, tuân thủ thực hành sản xuất tốt (Good Manufacturing Practices – GMP) và đã đạt thử nghiệm của bên thứ ba về chất lượng và độ tinh khiết.

Vitamin K2 là một chất dinh dưỡng quan trọng cho quá trình đông máu, sức khỏe của xương và sức khỏe tim mạch. Nó chủ yếu được tìm thấy trong thực phẩm lên men và các sản phẩm từ động vật như natto, pho mát và nội tạng động vật. Nghiên cứu đã chứng minh những lợi ích đối với sức khỏe của vitamin K2, bao gồm cải thiện sức khỏe của xương, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và có thể ngăn ngừa ung thư. Mặc dù tình trạng thiếu vitamin K2 rất hiếm gặp, một số đối tượng nhất định có thể có nguy cơ cao hơn do chế độ ăn uống kém, kém hấp thu, tương tác thuốc hoặc do tuổi tác. Các sản phẩm bổ sung vitamin K2 có thể là một phương án bổ sung hữu ích thay cho chế độ ăn uống, đặc biệt đối với những người có nguy cơ bị thiếu hụt hoặc có những lo ngại về sức khỏe cụ thể liên quan đến sức khỏe của xương và tim mạch.