Sùi mào gà ở nam giới: nguyên nhân, biểu hiện, phương pháp điều trị và cách phòng ngừa

Bệnh sùi mào gà là do một số chủng virus HPV (Human Papilloma Virus -Vi-rút gây u nhú ở người) gây ra, thường gặp nhất là HPV chủng 6 và 11, hay chủng 16, 18. Ngoài ra còn có hơn 150 chủng vi-rút HPV khác cũng có thể gây bệnh nhưng với tần suất thấp hơn, trong đó có ít nhất 40 chủng thường gây bệnh ở cơ quan sinh dục. Chúng phát triển ở các vùng da của cơ thể, thường là vùng sinh dục, hậu môn và có thể ở lưỡi, miệng, cổ họng với những người có sinh hoạt tình dục bằng miệng. Đôi khi chúng đi vào trong niệu đạo (lỗ tiểu) hay xuống bìu, đùi, 2 bên háng.

Nam giới lây bệnh chủ yếu là qua đường tình dục, cụ thể là khi giao hợp xâm nhập hoặc các hành vi tình dục có sự tiếp xúc trực tiếp sang thương (nốt sùi) và dịch tiết của sang thương. Ngoài ra, một tỷ lệ nhỏ các trường hợp sử dụng chung dụng cụ vệ sinh, bàn chải, quần áo, khăn tắm hay vô tình tiếp xúc với sang thương sùi của người bị bệnh. Ban đầu, virus xâm nhập vào da và niêm mạc nhưng có thể không gây bệnh liền. HPV có thể tiềm ẩn trong cơ thể khoảng 3 tuần (thời gian ủ bệnh), thậm chí lên đến 8 tháng trước khi xuất hiện triệu chứng.

Nguy cơ mắc sùi mào gà sẽ tăng lên nếu người bệnh quan hệ với nhiều người khác nhau mà không có biện pháp an toàn tối thiểu như bao cao su. Hệ thống miễn dịch suy yếu (ví dụ như người bị HIV hoặc sử dụng thuốc chống thải ghép khi cấy ghép nội tạng) cũng là một điều kiện cho bệnh lý sùi mào gà phát triển mạnh.

Hầu hết các trường hợp phơi nhiễm với HPV có thể tự giới hạn, không có biểu hiện gì rõ ràng hoặc khó có thể nhận ra. Nhưng khi nổi sang thương (nốt sùi) thì các biếu hiện sẽ rõ ràng hơn. Nam giới có thể thấy được những nốt sùi nhỏ li ti, kích thước từ 1mm đến vài cm, một số trường hợp rất lớn:

• Màu trắng, xám hoặc màu thịt, màu hồng hoặc nâu
• Hình dạng như mào gà thu nhỏ, hoặc chồi sùi giống súp lơ, bông cải, bề mặt thường phải sần sùi.
• Có thể hơi ngứa ngáy, khó chịu. Nhưng thường thì không gây đau.
• Trong một số tình huống có thể tiết dịch.

Có một số trường hợp, các đốm sùi mào gà nhỏ và phẳng đến mức khó có thể nhìn thấy được hoặc ẩn trong các đám lông, phía trong bao quy đầu.

Hình ảnh sùi mào gà ở dương vật

HPV gây bệnh sùi mào gà có môi liên hệ mật thiết với một số bệnh lý ung thư như ung thư hậu môn, dương vật, miệng và hầu họng. Dầu có tỷ lệ mắc bệnh khá thấp, đặc biệt là ung thư dương vật, nhưng thông tin này cũng mang đến nhiều sự lo lắng cho người bệnh. Chính vì vậy, nam giới vẫn nên điều trị sớm ngay khi phát hiện, tránh lây lan cũng như bảo vệ chính bản thân khỏi những rủi ro đáng tiếc.

Thuốc bôi

Phổ biến nhất là Podophyllin, Imiquimod và Podofilox dùng cho sùi mào gà ở bề mặt ngoài. Acid tricloaxetic sẽ đốt cháy các nốt sùi. Tuy nhiên, các loại thuốc bôi thường có hiệu quả chậm chạp, cần tầm 1 tuần để các nốt sùi bị loại bỏ. Bên cạnh đó còn có nguy cơ ảnh hưởng vùng da, mô lân cận khi bôi thuốc. Tỷ lệ tái phát cũng còn cao.

Cần phải sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ và theo dõi thường xuyên.

Phẫu thuật

Phương pháp này được lựa chọn khi các nốt sùi có kích thước lớn, không đáp ứng với thuốc bôi hoặc sang thương ở vị trí không bôi thuốc được. Hiện nay, có 4 kỹ thuật thông dụng:

• Áp lạnh bằng khí nito lỏng, gây bỏng nốt sùi.
• Đốt nốt sùi bằng dao điện. Đây là phương pháp thông dụng nhất vì có thể tìm thấy ở hầu hết các cơ sở ngoại khoa. Phương pháp không yêu cầu kỹ thuật gì đặc biệt, có thể đánh giá hiệu quả ngay sau khi thực hiện. Nếu cẩn thận cũng không gây đau và khá thẩm mĩ.
• Chiếu laser để tiêu diệt nốt sùi. Tuy nhiên bắn laser thường dễ để lại sẹo và cần yêu cầu máy móc cũng như kỹ thuật viên thực hiện.
• Phẫu thuật cắt bỏ bằng dụng cụ phẫu thuật chuyên dụng

Điều quan trọng là sùi mào gà vẫn có thể tái phát. Vì vậy người bệnh nên được giải thích cặn kẽ trước thủ thuật, lựa chọn nơi uy tín và bác sĩ lành nghề.

• Chung thuỷ trong tình yêu. Hạn chế số lượng bạn tình. Tránh tiếp xúc tình dục với người nhiễm bệnh hoặc có nguy cơ cao nhiễm bệnh.
• Sử dụng bao cao su để bảo vệ khi quan hệ. Dù không bảo vệ tuyệt đối những có thể giảm nguy cơ lấy truyền.
• Tiêm ngừa vắc-xin HPV. Hiện nay có các loại vắc-xin 2 giá (ngừa chủng 16 – 18), vắc-xin 4 giá (ngừa thêm chủng 6 và 11), bên cạnh đó còn vắc-xin 9 giá có thể ngừa được nhiều chủng HPV thường gặp hơn. Vắc xin được dùng cho người từ 9 – 45 tuổi, nhưng kết quả tốt nhất là từ 11 – 12 tuổi và chưa sinh hoạt tình dục.

Tiêm phòng vắc xin HPV là cách tốt nhất để phòng bệnh

Tóm lại, sùi mào gà có thể xảy ra ở bất kỳ ai, không trừ độ tuổi nào. Vì vậy nam giới nên chú ý để phát hiện bệnh sớm, luôn giữ vệ sinh và quan hệ an toàn để bảo vệ chính mình cùng những người xung quanh.

Tài liệu tham khảo

• Sexually Transmitted Infections Treatment Guidelines 2021, https://www.cdc.gov/std/hpv/ (Center for Disease Control and Prevention)
• GS.TS Nguyễn Văn Út 2002, “Bệnh mồng gà”, Bài giảng bệnh Da liễu, Bộ môn Da liễu – ĐH Y Dược TPHCM, NXB Y Học, tr.169-175.