Muối tinh khiết: Tác dụng đối với sức khỏe và ứng dụng trong cuộc sống

Tìm hiểu về muối tinh khiết

Muối tinh khiết còn có tên gọi khác là muối ăn, muối mỏ hay muối natri clorua, là một hợp chất có công thức hóa học là NaCl. Muối ăn là muối tạo ra độ mặn ở nước biển, giữa các tế bào và bên ngoài tế bào trong không gian ngoại bào.

Một phần muối tinh khiết có nguồn gốc từ đá dưới đáy biển và miệng núi lửa. Tuy nhiên, phần lớn muối tinh khiết lại bắt nguồn trên đất liền từ những cơn mưa không ở dạng tinh khiết tuyệt đối, hòa tan trong CO₂ ở khí quyển và rơi xuống mặt đất. Trong khi nước mưa chảy đến các đường thoát nước thì tính axit của nó đã phá vỡ đá và mang ion trong đá ra biển. Các ion này chiếm đến 90% là natri hoặc clo. Khi chúng kết hợp với nhau thì tạo ra muối tinh khiết.

Cấu trúc tinh thể của muối tinh khiết là cân đối lập phương. Các anion clorua được sắp xếp vào khối khép lập phương. Các cation natri nhỏ hơn thì lấp đầy vào lỗ hổng 8 mặt. Cấu trúc này còn có tên gọi khác là cấu trúc halide.

1.1 Tính chất vật lý của muối tinh khiết

Tính chất vật lý của muối tinh khiết

• Muối tinh khiết là chất rắn kết tinh không màu hoặc màu trắng.
• Muối tinh khiết không có mùi.
• Có thể hòa tan 35,9g/ml ở nhiệt độ 25 độ C. Khi gặp NaOH, CaCl₂, HCl, MgCl₂… thì độ tan sẽ giảm xuống
• Muối tinh khiết là chất hút ẩm trong tự nhiên, hấp thụ khi khí quyển ẩm trên 75 độ C.
• Muối tinh khiết nóng chảy ở nhiệt độ 801 độ C và bốc hơi ở 1413 độ C.
• Có thể dẫn điện khi ở thể lỏng.
• Muối ăn ít tan trong rượu và không thể hòa tan trong HCl đậm đặc.

1.2 Tính chất hóa học của muối tinh khiết

• Loại muối: Là loại muối trung hòa, anion gốc Axit không có khả năng phân li ra ion H+, không làm quỳ tím đổi màu.
• Liên kết hóa học: Hình thành do lực hút tĩnh điện giữa ion âm(Cl-) và ion dương (Na+)
• Điện li: Muối ăn là chất điện li mạnh, phân li hoàn toàn trong nước, tạo ra ion âm(Cl-) và ion dương (Na+)
• Kết tủa: Cho HCl đậm đặc vào dung dịch bão hòa nacl sẽ có kết tủa trắng, cho nước vào kết tủa này sẽ hòa tan.
• Phản ứng tiêu biểu: Ở điều kiện thường sẽ không phản ứng với bazơ, axit , kim loại. Chỉ phản ứng với một muối (Ag+).
• Tác dụng với nước được xem là ứng dụng để tạo ra HCl.

2.1 Ứng dụng của muối tinh chế trong công nghiệp.

80% lượng muối được dùng trong công nghiệp

Lượng muối tiêu thụ hằng năm trong ngành công nghiệp xấp xỉ 200 triệu tấn, chiếm 80% tổng lượng muối tiêu thụ trong năm. 

• Muối tinh khiết sử dụng để sản xuất bột giấy, giấy và thuốc nhuộm.
• Muối được sử dụng trong ngành công nghiệp may mặc, dùng để sản xuất vải, chất tẩy rửa, xà phòng.
• Trong ngành công nghiệp sản xuất giày da, người ta dùng muối tinh khiết để bảo vệ lớp da giày.
• Sử dụng muối để làm trắng cao su.
• Muối được xem là thành phần quan trong khoan giếng khoan trong ngành dầu khí.
• Sử dụng muối để chế tạo hóa chất cho các ngành sản xuất nhôm, thép, đồng,..

2.2 Ứng dụng của muối tinh chế trong nông nghiệp.

• Sử dụng muối để cân bằng sinh lý trong cơ thể gia súc và gia cầm nhằm tăng sản lượng và giảm thiểu bệnh tật ở động vật.
• Khi trộn cùng phần hữu cơ sẽ cung cấp thêm vi lượng nhằm nâng cao giá trị phân bón.
• Sử dụng muối ăn để phân loại gipsng theo trọng lượng.

2.3 Ứng dụng của muối tinh chế trong thực phẩm.

Sử dụng muối để ướp thực phẩm

• Muối là gia vị phổ biến được sử dụng trong chế biến thực phẩm.
• Sử dụng để bảo quản thực phẩm vì muối tinh khiết có tính hút ẩm, làm tăng áp suất thẩm thấu từ đó làm vi khuẩn chết do mất nước.
• Giúp bảo quản hoa quả không bị thâm, khử mùi hôi của thực phẩm.
• Ướp hải sản để tránh bị ươn.
• tăng hương vị cho món ăn và kiểm soát quá trình lên men.

2.4 Ứng dụng của muối tinh chế trong y tế.

• Sử dụng nước muối sinh lý để sát trùng vết thương.
• Chữa các bệnh cảm lạnh, đau họng, viêm phế quản,..
• Khi cơ thể thiếu nước thì sử dụng NaCl để cung cấp khoáng.
• Khử độc, thanh lọc, làm trắng răng, giảm mùi hôi miệng và một số bệnh khác.

2.5 Ứng dụng của muối tinh chế trong đời sống gia đình.

Sử dụng muối để đánh răng

• Dọn dẹp nhà cửa: đuổi kiến, côn trùng, dập lửa do dầu mỡ, dọn cỏ dại, giữ hoa quả luôn tươi và không bị thâm,..
• Lau chùi: Muối được sử dụng trong sản xuất nước tẩy rửa vì vậy trong cuộc sống cũng có thể sử dụng muối để rửa sạch các vết bẩn do gỉ sét, vết bẩn do dầu mỡ, trà, cafe, giúp rửa sạch ống thoát nước hoặc những nơi có diện tích nhỏ khó vệ sinh.
• Giặt quần áo: Tẩy các vết bẩn do rượu, cafe, thực phẩm để lại hoặc vết bẩn do mồ hôi.
• Chăm sóc cá nhân: Sử dụng muối đánh răng giúp trắng răng, trị vết ong đốt, muỗi cắn, xông hơi cùng muối giúp thư giãn, giảm cân,..

2.6 Ứng dụng của muối tinh chế trong giao thông.

Ở các nước có khí hậu lạnh, nhiệt độ xuống thấp thường sử dụng một lượng lớn muối để làm tan băng, tuyết. 40% số muối được tiêu thụ ở Mỹ là phục vụ cho nhu cầu này, đặc biệt là làm tan tuyết trên đường để tránh cản trở việc đi lại.

3.1 Sản xuất muối tinh khiết trong phòng thí nghiệm.

• Cho axit tác dụng cùng bazơ

HCl + NaOH → NaCl + H₂O

Na₂Cr₂O₇ + 14HCl → 2NaCl + 2CrCl₃ + 3Cl₂ + 7H₂O

• Cho khí Clo sục vào dung dịch kiềm

Cl₂ + 2NaOH (loãng, nguội) → NaClO + NaCl + H₂O

Cl₂ + 2NaOH (nóng) → NaClO + NaCl + H₂O

• Đẩy iot và brom khỏi muối bromua và iotua bằng Clo

2NaBr + Cl₂→ 2NaCl + Br₂

2NaI + Cl₂ → 2NaCl + I₂

• Thủy phân hợp chất chứa oxy kém bền ở nhiệt độ cao

2NaClO₃ (đun nóng và sử dụng MnO₂ xúc tác) → 2NaCl + 3O₂

• Đun nhẹ NH₄Cl và NaNO₂

3.2 Sản xuất muối tinh khiết trong công nghiệp.

Khai thác muối từ nước biển.

Trong nước biển chứa rất nhiều NaCl, người ta sản xuất muối ăn bằng phương pháp cô đặc NaCl đó. Chính vì vậy, muối ăn còn có tên gọi khác là muối biển. Tùy vào màu sắc nước biển, khí hậu, thổ nhưỡng mà mỗi vùng sản xuất sẽ có màu muối biển khác nhau.

Sản xuất bằng phương pháp phơi cát.

Phương pháp phơi cát

Khi sản xuất muối ăn từ nước biển, người ta dựa vào độ lớn của diện tích riêng bề mặt cát để tăng diện tích mặt thoáng của nước biển, từ đó sẽ có lượng lớn nước ngọt bay hơi và ta thu được muối. Phương pháp này được gọi là chất môi giới của sự bay hơi.

Khi sản xuất muối ăn bằng phương pháp phơi cát, người ta sẽ tận dụng chiều cao của thủy triều để lấy nước thông qua cống đón nước thủy triều. Khi phần nước ngọt bay hơi, nồng độ nước biển tăng dần cho đến khi đạt trạng thái bão hòa đối với NaCl thì hạt muối ăn sẽ tách ra và bám vào cát.

Quá trình sản xuất bằng phương pháp này chỉ diễn ra trong 1 ngày, buổi sáng đưa nước lên cát phơi và buổi chiều thu hoạch muối ăn. Tuy nhiên, với phương pháp này hàm lượng NaCl chỉ khoảng 80% khối lượng. Sản lượng và chất lượng của loại muối này thấp nên thường chỉ dùng trong sinh hoạt và không có tính kinh tế cao. Trong muối thu được hầu hết sẽ giữ nguyên vi lượng và các chất có trong nước biển ban đầu.

Sản xuất bằng phương pháp phơi nước.

Phương pháp phơi nước

Ở những vùng có điều kiện thuận lợi cho phần nước ngọt bay hơi ổn định trong thời gian dài, những người sản xuất muối ăn sẽ đưa nước biển vào phơi ở những ô ruộng đã được xử lý từ trước. Quá trình phơi này sẽ làm hàm lượng NaCl tăng dần. Khi nước biển bão hòa thì những hạt muối sẽ tự động tách ra. Khi này, những mầm tinh thể muối ăn sẽ tiếp tục phát triển lớn dần theo quá trình phơi, đến độ trưởng thành thì dừng lại và ta thu được thành phẩm. Nhiều tinh thể muối sẽ tạo nên lớp muối,độ dày của lớp muối là khác nhau tùy thuộc vào chu kỳ muối kết tinh ngắn hay dài.

Sản xuất bằng phương pháp cô đặc nồi hở.

Phương pháp này sẽ đưa nước biển bão hòa hoặc gần bão hòa vào nồi nấu, sử dụng than để đun nóng và làm phần nước ngọt bay hơi và thu được muối tinh khiết.

Với phương pháp này thì không cần kỹ thuật cao mà vẫn có thể sản xuất ra nhiều loại muối với chất lượng cao, người công nhân cũng sẽ chủ động được quy trình làm việc của mình.

Điểm trừ duy nhất của phương pháp này là sử dụng than làm khí đốt, điều này gây ảnh hưởng đến môi trường và cũng tốn khá nhiều chi phí, trong khi lượng muối thu lại được không nhiều, vì vậy khiến giá muối tăng cao.

Sản xuất bằng phương pháp bay hơi chân không.

Phương pháp bay hơi chân không

Phương pháp này sẽ đưa nước biển bão hòa hoặc gần bão hòa vào nồi nấu nhưng thay vì sử dụng khí đốt thì người sẽ sử dụng chính hơi nước bão hòa để cung cấp năng lượng làm nước ngọt bay hơi.

Với phương pháp này thì có thể sản xuất ra nhiều loại muối với chất lượng cao, người công nhân cũng sẽ chủ động được quy trình làm việc của mình. 

Tuy nhiên lại đòi hỏi kỹ thuật và tay nghề cao, bắt buộc phải tạo ra hơi bão hòa để sử dụng nhưng sản lượng lại không nhiều, khiến giá cả cũng sẽ tăng cao.

Sản xuất bằng phương pháp điện thẩm tích.

Người sản xuất sẽ chuẩn bị sẵn thùng điện thẩm tích và lắp xen kẽ các màng trao đổi ion dương và ion âm. Các màng trao đổi này sẽ có tác dụng khiến thùng điện thẩm tích làm việc, nồng độ nước muối sẽ tăng cao và nước ngọt sẽ được tách ra và ta thu được phần muối tinh khiết.

3.3 Khai thác muối mỏ.

Mỏ muối

Đáy biển là nơi có mỏ muối cực lớn, người ta tiến hành đào hầm hoặc giếng sâu vào dưới lòng đất đến các mỏ muối. Muối sau khi thu được sẽ đem đi nghiền nhỏ và tiến hành tinh chế.

Muối mỏ nổi tiếng nhất thế giới có thể kể đến loại muối hồng Himalaya được khai thác tại mỏ muối Khewra ở Pakistan.

Ngoài muối tinh khiết, việc khai thác mỏ muối có thể thu hoạch được muối khoáng - muối chứa nhiều khoáng chất tốt cho sức khỏe. 

3.4 Tinh chế muối ăn.

Đây là bước cuối cùng để thu được muối tinh chế. Muối này mặn gấp 3 lần so với muối thô và giá trị kinh tế cũng cao hơn bởi đã loại bỏ nhiều tạp chất trong muối thô.

Muối tinh khiết là một phần quan trọng trong cuộc sống chúng ta với nhiều ứng dụng trong ẩm thực, sức khỏe, công nghiệp,..Hy vọng các thông tin trên được Medigo tổng hợp và biên soạn lại sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại muối này.

Các thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế chẩn đoán y khoa. Nếu bạn có những vấn đề về sức khỏe cần được tư vấn, liên hệ đội ngũ Bác sĩ của chúng tôi thông qua HOTLINE hoặc ứng dụng MEDIGO. 

Trải nghiệm ngay các tiện ích trên ứng dụng chăm sóc sức khỏe từ xa MEDIGO. Tải App TẠI ĐÂY.